Anasayfa
Kuşlarda Ekstremiteler
Kuşlarda ön ekstremiteler kanat haline dönüşmüştür. Bunun için özel bir yapı gösterirler. Humerus nispeten kısa olup daha uzun olan kolda radius ve ulna kemikleri bulunur. Carpus kemiklerinden radiale ve ulnare kalmıştır. Metacarpus’lar 3 tanedir, bunlardan birisi kısa ikisi uzundur. Ergin kuşlarda bu üç kemik birleşmiştir. Dördüncü ve beşinci parmaklar körelmiş, yalnız üçüncü parmak kalmıştır. Baş parmak ile üçüncü parmak birer parçalı, ikinci parmak ise 2-3 parçalıdır. Ön ekstremiteler kanat halini aldığından, esas görevleri kuşların uçmasını temin etmektir. Bunun için kanatların gövdeye sağlam bağlanması gereklidir. Bu bağlantıyı temin için kuşlarda lades kemiği(furcula) evrimleşmiştir. Ayrıca kas uçlarının bağlanması için göğüs kemiğinin ön kısmı bir çıkıntı (karina) meydana getirir. Uçma özelliğini kaybeden kuşlarda karina yoktur. Uçma tüyleri ve örtü tüylerinden meydana gelen kanatlar, istirahat esnasında vücut yanlarında katlanmış olarak dururlar.
Arka ekstremiteler yürüme bacakları halindedir. Üst bacakta femur ile diz eklemi, kas ve karın tüyleri tarafından örtülü olduğundan dıştan görülmez. Alt bacakta tibia kemiği, tibiale ve fibulare ile birleşerek tibiotarsus’u meydana getirmiştir. Fibula körelmiştir. Tibiotarsus’tan sonra uzun bir kemik daha gelir, buna tarsometatarsus denir; bu kemik tarsalia ile ortadaki üç metatarsusun birleşmesinden meydana gelmiştir. Tarsometatarsus’un alt ucundaki çıkıntılara parmaklar eklenmiştir. Bu çıkıntılara ikinci, üçüncü, dördüncü parmaklar bağlanırlar. Birinci parmağı olan kuşlarda bu parmak, tarsometatarsus’un iç kenarında yer alan küçük metatarsus’a eklenmiştir. Beşinci ayak parmağı kaybolmuştur. Kuşlarda parmak sayıları genellikle 3-4 olmasına karşın deve kuşlarında 2’dir. Birinci parmak 2, ikinci parmak 3, üçüncü parmak 4, dördüncü parmak ise 5 parçalıdır. Parmaklar bazen öne veya arkaya dönebilirler,böyle parmaklara döner (reversibl) parmaklar denir. Kuşların yürümeye yarayan arka ekstremiteleri, hareket tarzlarına göre başlıca şu tiplere ayrılır:
A- Yürüme bacakaları,
B- Bataklık ve su içinde yürümeye yarayan bacaklar,
C- Yüzme bacakları.
Bu üç grup bacaklarda kendiş aralarında değişik tiplere ayrılırlar.
Yürüme Bacakları : Bu ayak tipinde genellikle tibiotarsus, intertarsal ekleme kadar tüylüdür. Yürüme bacaklarının değişik tipleri sırayla şunlardır:
Koşucu ayaklar: Bu tipte arka parmak bulunmaz. Önde üç veya iki parmak bulunur.
Adımlayıcı ayaklar: Parmakların üçü önde biri arkaya dönüktür. Orta ve dış parmaklar orta kısımlarına kadar birleşmiştir.
Sıçrayıcı ayaklar: Üç parmak önde, biri ise arkaya dönüktür. Orta ve dış parmaklar yalnız diplerinde birbiriyle birleşmiştir.
Eşinici ayaklar: Parmakların üçü önde, biri arkaya dönüktür. Öteki parmaklardan daha uzun olan orta parmak eşinmeye elverişlidir.
Yakalayıcı ayaklar: Tırnakları sivri ve kıvrık olup, birinci ve ikinci tırnakları en uzundur. Parmaklardan birinci ve ikincisi diğerlerinden daha uzundur.
Tırmanıcı ayaklar: Parmakların ikisi öne ikisi arkaya dönüktür.
Tutunucu ayaklar: Dört parmakta öne dönüktür.
Döner parmaklı ayaklar: Öne dönük olan 3 parmaktan dıştaki istenildiği zaman arkaya dönebilir.
Yarık ayaklar: Öne dönük olan 3 parmak diplere kadar serbesttir.
Bataklık ve Su İçinde Yürümeye Yarayan Bacaklar: Bu tipte tibiotarsus tamamen veya kısmen tüysüzdür. 3 değişik şekli mevcuttur.
Tek bağlı ayaklar: Orta ve dış parmaklar bir deri vasıtasıyla birbirine birleşiktir.
Çift bağlı ayaklar: Öndeki parmaklar, dip kısımlarındaki bir deri vasıtasıyla birleşiktir.
Boğumlu ayaklar: Parmakların etrafındaki deri boğumludur.
Yüzme Bacakları: Bu ayakların başlıca tipleri şunlardır;
Ayrık perdeli ayaklar: Parmaklarbirbiriyle yapışık değildir. Her parmak ayrı bir deri ile çevrilmiştir.
Tam perdeli ayaklar: Öne dönük üç parmak arasında parmak uçlarına kadar uzanan bir deri bulunur.
Yarık perdeli ayaklar: Öne dönük 3 parmak arasındaki deri parmak uçlarına kadar devam etmeyip parmak ortalarında biter.
Kürek ayaklar: Öne dönük arka parmak da dahil olmak üzere, bütün parmaklar arasında bir deri mevcuttur.
Kuşlarda ön ekstremiteler kanat haline dönüşmüştür. Bunun için özel bir yapı gösterirler. Humerus nispeten kısa olup daha uzun olan kolda radius ve ulna kemikleri bulunur. Carpus kemiklerinden radiale ve ulnare kalmıştır. Metacarpus’lar 3 tanedir, bunlardan birisi kısa ikisi uzundur. Ergin kuşlarda bu üç kemik birleşmiştir. Dördüncü ve beşinci parmaklar körelmiş, yalnız üçüncü parmak kalmıştır. Baş parmak ile üçüncü parmak birer parçalı, ikinci parmak ise 2-3 parçalıdır. Ön ekstremiteler kanat halini aldığından, esas görevleri kuşların uçmasını temin etmektir. Bunun için kanatların gövdeye sağlam bağlanması gereklidir. Bu bağlantıyı temin için kuşlarda lades kemiği(furcula) evrimleşmiştir. Ayrıca kas uçlarının bağlanması için göğüs kemiğinin ön kısmı bir çıkıntı (karina) meydana getirir. Uçma özelliğini kaybeden kuşlarda karina yoktur. Uçma tüyleri ve örtü tüylerinden meydana gelen kanatlar, istirahat esnasında vücut yanlarında katlanmış olarak dururlar.
Arka ekstremiteler yürüme bacakları halindedir. Üst bacakta femur ile diz eklemi, kas ve karın tüyleri tarafından örtülü olduğundan dıştan görülmez. Alt bacakta tibia kemiği, tibiale ve fibulare ile birleşerek tibiotarsus’u meydana getirmiştir. Fibula körelmiştir. Tibiotarsus’tan sonra uzun bir kemik daha gelir, buna tarsometatarsus denir; bu kemik tarsalia ile ortadaki üç metatarsusun birleşmesinden meydana gelmiştir. Tarsometatarsus’un alt ucundaki çıkıntılara parmaklar eklenmiştir. Bu çıkıntılara ikinci, üçüncü, dördüncü parmaklar bağlanırlar. Birinci parmağı olan kuşlarda bu parmak, tarsometatarsus’un iç kenarında yer alan küçük metatarsus’a eklenmiştir. Beşinci ayak parmağı kaybolmuştur. Kuşlarda parmak sayıları genellikle 3-4 olmasına karşın deve kuşlarında 2’dir. Birinci parmak 2, ikinci parmak 3, üçüncü parmak 4, dördüncü parmak ise 5 parçalıdır. Parmaklar bazen öne veya arkaya dönebilirler,böyle parmaklara döner (reversibl) parmaklar denir. Kuşların yürümeye yarayan arka ekstremiteleri, hareket tarzlarına göre başlıca şu tiplere ayrılır:
A- Yürüme bacakaları,
B- Bataklık ve su içinde yürümeye yarayan bacaklar,
C- Yüzme bacakları.
Bu üç grup bacaklarda kendiş aralarında değişik tiplere ayrılırlar.
Yürüme Bacakları : Bu ayak tipinde genellikle tibiotarsus, intertarsal ekleme kadar tüylüdür. Yürüme bacaklarının değişik tipleri sırayla şunlardır:
Koşucu ayaklar: Bu tipte arka parmak bulunmaz. Önde üç veya iki parmak bulunur.
Adımlayıcı ayaklar: Parmakların üçü önde biri arkaya dönüktür. Orta ve dış parmaklar orta kısımlarına kadar birleşmiştir.
Sıçrayıcı ayaklar: Üç parmak önde, biri ise arkaya dönüktür. Orta ve dış parmaklar yalnız diplerinde birbiriyle birleşmiştir.
Eşinici ayaklar: Parmakların üçü önde, biri arkaya dönüktür. Öteki parmaklardan daha uzun olan orta parmak eşinmeye elverişlidir.
Yakalayıcı ayaklar: Tırnakları sivri ve kıvrık olup, birinci ve ikinci tırnakları en uzundur. Parmaklardan birinci ve ikincisi diğerlerinden daha uzundur.
Tırmanıcı ayaklar: Parmakların ikisi öne ikisi arkaya dönüktür.
Tutunucu ayaklar: Dört parmakta öne dönüktür.
Döner parmaklı ayaklar: Öne dönük olan 3 parmaktan dıştaki istenildiği zaman arkaya dönebilir.
Yarık ayaklar: Öne dönük olan 3 parmak diplere kadar serbesttir.
Bataklık ve Su İçinde Yürümeye Yarayan Bacaklar: Bu tipte tibiotarsus tamamen veya kısmen tüysüzdür. 3 değişik şekli mevcuttur.
Tek bağlı ayaklar: Orta ve dış parmaklar bir deri vasıtasıyla birbirine birleşiktir.
Çift bağlı ayaklar: Öndeki parmaklar, dip kısımlarındaki bir deri vasıtasıyla birleşiktir.
Boğumlu ayaklar: Parmakların etrafındaki deri boğumludur.
Yüzme Bacakları: Bu ayakların başlıca tipleri şunlardır;
Ayrık perdeli ayaklar: Parmaklarbirbiriyle yapışık değildir. Her parmak ayrı bir deri ile çevrilmiştir.
Tam perdeli ayaklar: Öne dönük üç parmak arasında parmak uçlarına kadar uzanan bir deri bulunur.
Yarık perdeli ayaklar: Öne dönük 3 parmak arasındaki deri parmak uçlarına kadar devam etmeyip parmak ortalarında biter.
Kürek ayaklar: Öne dönük arka parmak da dahil olmak üzere, bütün parmaklar arasında bir deri mevcuttur.
